Dłuta

Ze względu na konstrukcję dłuta dzielimy na:

• A. Dłuta z trzpieniem

  Klasyczna konstrukcja gwarantująca mocne osadzenie części roboczej w uchwycie. W przypadku tanich produktów bez dodatkowego zabezpieczenia trzpienia w postaci okucia przy dużych obciążeniach może dojść do rozsadzenia uchwytu.

• B. Dłuta z tuleją

  Dzięki płynnemu przejściu szyjki ostrza w uchwyt konstrukcja ta zapewnia dobrą ergonomię. Stożkowaty kształt gniazda uchwytu pozwala na przenoszenie dużych sił podczas uderzania.

• C. Dłuta japońskie (nomi)

  Ich konstrukcja łączy zalety obu powyższych rodzajów.

• Ostrze ze stali dwuwarstwowej

  Miękkie żelazo, chroniące ostrze przed zjawiskiem kruchego pękania i tłumiące uderzenia (dłuta nomi zwykle pobija się żelaznym młotkiem), zgrzane jest kuźniczo z cienką powłoką z najtwardszej stali węglowej (z wyjątkiem nomi z HSS). Twardość wynosi 62-63 HRC.

• Wygięte ostrze

  Wygięte ostrze zwiększa głębokość, na jaką można wprowadzić dłuto, do niemal dwukrotności długości części roboczej.

• Zintegrowana konstrukcja

  Szyjka ostrza jest idealnie dopasowana do uchwytu, dzięki czemu przyjemnie leży w ręce. Solidne, stożkowate okucie ze stali niezawodnie chroni uchwyt przed pęknięciem lub poluzowaniem w wyniku uderzenia żelaznym młotkiem.

• Szlif wklęsły

  Szlif wklęsły (ura) na spodzie dłuta zmniejsza powierzchnię styku, redukując tym samym tarcie. Ponadto zagłębienie ułatwia obciąganie ostrza, gdyż obróbki wymaga tylko krawędź twardej stali platerowanej. Dzięki niewielkiemu ścieraniu podczas obciągania ostrze zachowuje swój prosty kształt, mimo że w miarę upływu czasu zmniejsza się długość części roboczej.

• Ostrzenie dłut japońskich

  Do ostrzenia należy używać drobnoziarnistych, japońskich osełek kamiennych o ziarnistości 1000-2000, a do obciągania osełek o ziarnistości 1000-4000. Fazę i spód dłuta należy obciągać dopóki szlif wklęsły nie znajdzie się całkowicie poza ostrzem (patrz ilustracja). Spód dłuta powinien przy tym leżeć na osełce kamiennej całkowicie na płasko. Pamiętaj, że kamień do ostrzenia i obciągania musi być idealnie płaski!

Dlaczego wykute trzonki ostrzy i pierścień stalowy pasują do siebie idealnie tylko w jednej, określonej pozycji?

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w procesie produkcji. W Japonii pierścienie stalowe wytwarza się na dwa sposoby. Pierwszy i najczęściej stosowany sposób to zeszlifowanie przejścia między stalowym pierścieniem a wykutym trzonkiem. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że obie te części wykonane są z jednego kawałka metalu. Drugi sposób to wyróżnienie stalowego pierścienia. Na pierścieniu są wtedy widoczne ślady po uderzeniach młotka (w przypadku kucia ręcznego) lub jest on niebieszczony. Jeżeli stalowy pierścień mocowany metodą pierwszą poluzuje się, wygląda to tak, jakby na dłucie pojawiła się rysa. To, co wygląda jak rysa, jest w rzeczywistości szczeliną powstałą między stalowym pierścieniem a szyjką ostrza. Oprócz tego pierścień jest lekko spęczniany. Ze względu na nieregularne ukształtowanie krawędzi, pierścień pasuje tylko w jednej pozycji, a lekkie rozejście się elementów dłuta wygląda jak rysa. Ta wizualna niedoskonałość nie wpływa jednak na stabilność ostrza.

Wskazówki dotyczące przygotowywania dłut japońskich do pracy

Z wyjątkiem kilku serii dłuta nomi kupuje się w stanie wymagającym przygotowania do użytku. Najpierw należy je naostrzyć i obciągnąć. Zalecamy używanie do tego japońskich osełek kamiennych. Aby dłuto spełniało najwyższe wymogi dokładności, spód części roboczej należy przed pierwszym użyciem zeszlifować na płasko. Zwykle używa się w tym celu płytki stalowej z krzemowo-karbidowym proszkiem polerskim lub osełki diamentowej. Przed pierwszym użyciem dłuta na koniec uchwytu należy nasadzić okucie. Okucie musi wejść na trzonek na tyle głęboko, by przy uderzaniu dłuta młotkiem trafiać tylko w drewno. Do każdego dłuta dołączona jest instrukcja obsługi.

Jaka jest różnica między stalowym pierścieniem w dłutach japońskich a okuciem w dłutach zachodnich?

W dłutach japońskich siła uderzenia przenoszona jest na ostrze przez uchwyt i zamocowany na stożku stalowy pierścień. W porównaniu do okucia stosowanego w dłutach zachodnich, pierścień stalowy jest wykonany bardziej solidnie i mocniej przykręcony. W przypadku dłut zachodnich siła uderzenia przenoszona jest przez trzpień lub szyjkę ostrza. Oznacza to, że ostrze japońskie połączone jest z uchwytem na dwa sposoby, podczas gdy w dłutach zachodnich jedynym łączeniem jest trzpień.

• Trzpień:

Trzpienie dłut japońskich i zachodnich niczym się nie różnią. Stalowy pierścień w dłutach japońskich i okucie w dłutach zachodnich zapobiega rozsadzeniu uchwytu pod wpływem uderzenia.

• Stożek:

W dłutach zachodnich wykuta szyjka ostrza umieszczona jest w okuciu, które montuje się dodatkowo. Z tego względu nie pełni ono żadnej funkcji związanej z przenoszeniem siły. W dłutach japońskich wykuta szyjka ostrza osadzona jest w stalowym pierścieniu. Pierścień z kolei spoczywa na wkręcanym stożku uchwytu. Z tego względu pierścień stalowy uczestniczy w przenoszeniu siły.

• Gniazdo stalowego pierścienia

Stalowy pierścień przenosi siłę uderzenia ze stożka. Aby pierścień dobrze leżał na wkręconym uchwycie, należy usunąć nieco drewna z powierzchni styku. W przeciwnym wypadku siła uderzenia będzie przenoszona nie przez stożek, a przez powierzchnię styku.

Dłuta o kształcie zachodnim są zwykle wykonywane ze stopu stali narzędziowych i mają solidne ostrza, mniej podatne na pęknięcia.

Dłuta ciesielskie DICTUM

Ze względu na specjalnie ukształtowane ostrza i optymalny kształt uchwytu nasze dłuta DICTUM oferują optymalne połączenie funkcjonalności i ergonomii zarówno przy użyciu z pobijakiem, jak i bez niego. Dzięki stali wysokiej jakości część roboczą łatwo się ostrzy, a dłuta mają długą żywotność.

Dłuta ciesielskie Pfeil

Dokładnie wykonane dłuta o tradycyjnym kształcie, wykute ze stali chromowo-wanadowej, poddane obróbce cieplnej w piecu elektrycznym, ręcznie szlifowane i polerowane. Stała wartość twardości (ok. 60 HRC) i trwała, czysta politura świadczą o wysokim standardzie jakości. Dłuta są naostrzone i gotowe do użytku, wyposażone w uchwyty z nielakierowanego grabu pospolitego.

Tradycyjne dłuta chińskie wyróżniają się zastosowaniem solidnych, odpornych na pęknięcia ostrzy ze stali HSS. Dłuta chińskie równie dobrze sprawdzą się w obróbce wstępnej podczas prac restauracyjnych czy stolarskich, jak i w obróbce materiałów kompozytowych powodujących większe zużycie ostrza czy twardych spoin z kleju.